Wat zijn slaapstoornissen?
Slaap. Een periode van rust die we nodig hebben om lichamelijk en geestelijk te herstellen. Pas als iemand niet goed slaapt, wordt duidelijk dat slapen niet zo vanzelfsprekend is als men vaak denkt. Veel mensen kampen met slaapproblemen en die problemen kunnen heel divers zijn van aard.
Iedereen heeft wel eens moeite met slapen of is overdag wel eens slaperig, vermoeid en daardoor prikkelbaar. Maar als de klachten lang aanhouden, kan er sprake zijn van een slaapstoornis*. Aan een slaapstoornis kan een lichamelijk probleem ten grondslag liggen. Maar ook andere factoren kunnen een slaapstoornis veroorzaken. De gevolgen van een slaapstoornis voor iemands functioneren in het dagelijks leven verschillen per persoon. Het gebeurt regelmatig dat iemand zich niet bewust is van een mogelijk verband tussen klachten overdag en de kwaliteit van de slaap.
- Via ‘Zoeken in de begrippenlijst’ bovenaan deze pagina vindt u uitleg over diverse termen die te maken hebben met slaapstoornissen. Ook de website van de Hersenstichting bevat veel informatie.
'Goed' slapen is subjectief
Goed of slecht slapen is een subjectief gevoel. Er is geen standaardnorm voor een 'goede gezonde slaap' omdat de slaapbehoefte per persoon verschilt. En soms zijn slaapklachten terug te voeren op verwachtingen, belevingen en gedrag.
Waar de ene persoon vindt dat hij prima slaapt, kan de ander met een vergelijkbaar slaappatroon het gevoel hebben dat hij slecht slaapt. Al er sprake is van een slaapstoornis, kan dit op verschillende manieren tot uiting komen.
Uiteenlopende aandoeningen
Op dit moment zijn ruim tachtig verschillende slaapstoornissen bekend. Die kunnen leiden tot diverse klachten, zowel ’s nachts als overdag. Een slaapstoornis kan invloed hebben op iemands stemming, werk of schoolprestaties. ‘De slaappatiënt’ bestaat niet. De gevolgen van de slaapstoornis voor iemands functioneren verschillen per persoon. Slaapstoornissen worden ingedeeld in grofweg zes groepen.
Het gaat om insomnie (slapeloosheid), ademhalingsgerelateerde slaapstoornissen (zoals slaap-apneu), hypersomnie (overmatige slaperigheid overdag), circadiane ritmestoornissen (ontregeling van de biologische klok), parasomniën (afwijkend gedrag tijdens slaap) en slaapgerelateerde bewegingsstoornissen.
Gespecialiseerde zorg voor mensen met een slaapstoornis
De meeste mensen met insomnie kunnen terecht bij hun huisarts of in de GGZ. Mensen die last hebben van slaapstoornissen die samenhangen met een fysiek probleem, kunnen meestal worden geholpen in een algemeen ziekenhuis. Als de slaapstoornis niet of moeilijk behandelbaar blijkt te zijn, is verwijzing naar een gespecialiseerd slaapcentrum aan de orde.
Dat is ook het geval bij ernstige slaapproblemen in combinatie met een andere ziekte of aandoening. En bij een weinig voorkomende, zeldzame slaapstoornis of als de patiënt een specifieke bejegening nodig heeft zoals jonge kinderen of mensen met een verstandelijke beperking. In Kempenhaeghe zetten somnologen en somnotechnologen zich maximaal in om kinderen en volwassenen met complexe vragen weer een zo optimaal mogelijke nachtrust te laten genieten. Omdat geen patiënt hetzelfde is, zijn onderzoek en behandeling sterk afhankelijk van de persoon en de klachten.
Onderzoek en samenwerking: samen staan we sterk
Slaapstoornissen vormen een relatief jong onderwerp binnen de geneeskunde. Wetenschappelijk onderzoek neemt toe, maar er is nog veel meer nodig. Gespecialiseerde slaapcentra pakken een rol op in onderzoek naar slaapstoornissen. Kempenhaeghe neemt hierin het voortouw en initieert samenwerkingen van academische centra, kennisinstituten en het bedrijfsleven in binnen- en buitenland. Zo worden nieuwe perspectieven ontwikkeld die resulteren in verbetering van de patiëntenzorg en verdieping van de kennis over slaapstoornissen.
Het domein slaapgeneeskunde omvat diverse orgaanspecialismen. Omdat complexe slaapstoornissen vragen om een integrale aanpak, zet Kempenhaeghe zich in voor formele erkenning van somnologie als een discipline-overstijgend specialisme. In opmaat hier naar toe speelt het Centrum voor Slaapgeneeskunde in internationale kennisontwikkeling een belangrijke rol via de betrokkenheid bij de examens somnologie en somnotechnologie van de European Sleep Reseach Society .
Het Centrum voor Slaapgeneeskunde is door de Nederlandse Federatie van Universitaire medische centra geaccrediteerd voor de diagnostiek en behandeling van zeldzame slaapstoornissen.
Via onderzoek en samenwerking investeert Kempenhaeghe in de kwaliteit van de zorg, diagnostiek, behandeling en begeleiding, én het verspreiden van kennis over slaapstoornissen.