Mijn kind of ander familielid met een verstandelijke beperking slaapt slecht
Slaapproblemen komen veel voor bij mensen met een verstandelijke beperking, maar ze worden vaak niet herkend. Vaak kunnen deze mensen hun slaapprobleem niet zelf benoemen. Daarnaast is de omgeving van mensen met een verstandelijke beperking, zowel thuis als in de zorgverlening, soms onvoldoende bekend met slaapstoornissen.
Een slaapstoornis kan invloed hebben op de manier waarop iemand met een verstandelijke beperking functioneert en kan leiden tot gedragsproblemen en wisselende stemmingen. Ook kunnen er gevolgen zijn voor hoe iemand zich lichamelijk en mentaal voelt. Bij kinderen met een verstandelijke beperking kan slecht slapen ook de groei en ontwikkeling verstoren.
Het Centrum voor Slaapgeneeskunde van Kempenhaeghe heeft gespecialiseerde kennis en voorzieningen om de samenhang tussen de verstandelijke beperking, slaapproblemen en bijkomende problemen (waaronder ook epilepsie) te begrijpen en te behandelen.
Vormen van slaapstoornissen
Mensen met een verstandelijke beperking kunnen aan dezelfde slaapstoornissen lijden als normaal begaafde mensen. Het kan gaan om:
- Verstoorde ademhaling tijdens de slaap (slaapapneu)
- Langdurige slapeloosheid (insomnie)
- Overmatige slaperigheid overdag (hypersomnie)
- Ongewoon gedrag en bewegingsstoornissen tijdens de slaap (parasomnie)
De hersenen van mensen met een verstandelijke beperking vertonen andere activiteit tijdens de slaap. Verder is, als de verstandelijke beperking ernstiger is, het onderscheid tussen verschillende fases in de slaap in de hersengolven steeds moeilijker te zien. Daarnaast hebben veel mensen met een verstandelijke beperking epilepsie. De epilepsieaanvallen kunnen samenhangen met de kwaliteit van de slaap en maken het analyseren van de slaapregistratie van mensen met een verstandelijke beperking nog ingewikkelder. Bij Kempenhaeghe werken specialisten die specifiek getraind zijn in het beoordelen van het slaaponderzoek bij mensen met een verstandelijke beperking.
Diagnose en behandeling
Er zijn verschillende deskundigen betrokken bij de diagnose en behandeling: medisch specialisten, psychologen en gedragstherapeuten maken minimaal deel uit van het behandelteam.
Om erachter te komen wat de oorzaak is van de slaapstoornis wordt vaak een slaaponderzoek (polysomnografie) gedaan, maar ook observaties en eventueel aanvullend onderzoek zoals bloedonderzoek of epilepsieonderzoek. De behandeling wordt afgestemd op de individuele behoeften van de patiënt. Het kan gaan om een medische behandeling, maar ook gedragstherapie en aanpassingen in het dagelijkse leven. Adviezen over dag- en nachtritme, aanpassing van de daginvulling en soms ook de woonvorm kunnen eerste stappen zijn op weg naar beter slapen. De behandeling van slaapproblemen bij mensen met een verstandelijke beperking is altijd maatwerk.
Controle en vervolg
Afhankelijk van de voortgang van de behandeling worden patiënten en hun familie of zorgverleners ondersteund of doorverwezen naar andere hulpverleners. Kempenhaeghe houdt de verwijzende arts op de hoogte van de resultaten en de voortgang van de behandeling.
