De meeste patiënten van het Centrum voor Slaapgeneeskunde van Kempenhaeghe kampen met een complex slaapprobleem. Bij een deel van die patiënten veroorzaken meerdere factoren of aandoeningen de overmatige slaperigheid. Bij anderen vergt de diagnose en behandeling een meer intensieve of gespecialiseerde begeleiding dan dat een algemeen ziekenhuis kan bieden.
Het Centrum voor Slaapgeneeskunde biedt gespecialiseerde diagnostiek en behandeling voor patiënten met narcolepsie en andere vormen van centrale hypersomnie, met een focus op symptoomcontrole en het verbeteren van de levenskwaliteit van de patiënt
Centrale hypersomnie (waaronder narcolepsie) bij volwassenen
Centrale hypersomnie is een groep slaapstoornissen waarbij de belangrijkste klacht overmatige slaperigheid overdag is, zonder dat dit het gevolg is van onvoldoende slaap of een andere slaapstoornis. De meest voorkomende vormen van centrale hypersomnie zijn:
- Narcolepsie: een neurologische aandoening waarbij mensen op ongepaste momenten in slaap kunnen vallen, vaak gepaard met kataplexie (plotselinge spierslapte), slaapverlamming, en hypnagoge hallucinaties (levensechte dromen of hallucinaties bij het inslapen of ontwaken).
- Idiopathische hypersomnie: een aandoening waarbij patiënten ook last hebben van extreme slaperigheid overdag, maar zonder de bijkomende symptomen van narcolepsie, zoals kataplexie
Diagnostiek van narcolepsie en idiopathische hypersomnie
- Multiple Sleep Latency Test (MSLT): een gestandaardiseerde test om te meten hoe snel iemand in slaap valt gedurende de dag. Het wordt vaak gebruikt na een polysomnografie (PSG) om de mate van slaperigheid te bepalen en om onderscheid te maken tussen verschillende vormen van hypersomnie.
- Polysomnografie (PSG): tijdens dit slaaponderzoek worden hersenactiviteit, ademhaling en andere fysiologische signalen gemeten om andere oorzaken van slaperigheid, zoals slaapapneu, uit te sluiten.
- Bloedonderzoek en hersenvochtanalyse: soms wordt bloedonderzoek gedaan om genetische markers te identificeren, zoals HLA-typering, of hersenvocht geanalyseerd voor de aanwezigheid van hypocretine, een neurotransmitter die vaak ontbreekt bij narcolepsie.
Behandeling van narcolepsie en idiopathische hypersomnie
- Medicatie: de behandeling van deze aandoeningen is niet curatief, maar gericht op symptoombestrijding. Medicijnen zoals stimulerende middelen (bijvoorbeeld modafinil of methylfenidaat) worden gebruikt om de slaperigheid overdag te verminderen. Soms worden antidepressiva voorgeschreven om kataplexie te beheersen.
- Levensstijladviezen: naast medicatie wordt ook advies gegeven over slaapgewoontes en levensstijl om de symptomen beter onder controle te krijgen.
- Multidisciplinaire begeleiding: patiënten ontvangen begeleiding van een team van specialisten, waaronder neurologen, psychologen en verpleegkundigen. Zij helpen bij het omgaan met de impact van de ziekte op het dagelijks leven, inclusief werk en sociale relaties.
Centrale hypersomnie bij kinderen
Bij kinderen komt hypersomnie ook voor, inclusief narcolepsie. De presentatie kan echter anders zijn dan bij volwassenen. De symptomen kunnen minder typisch zijn, waardoor de diagnose moeilijker te stellen is. Tijdige herkenning is belangrijk, omdat de aandoening een grote impact kan hebben op de ontwikkeling en het leren van kinderen.
Diagnostiek en behandeling bij kinderen
- Polysomnografie (PSG) en Multiple Sleep Latency Test (MSLT): ook bij kinderen wordt een PSG gevolgd door een MSLT om de diagnose te stellen.
- Symptoomcontrole: de behandeling is gericht op symptoombestrijding, vaak met dezelfde medicatie als bij volwassenen, maar aangepast aan de leeftijd van het kind.
- Begeleiding van ouders en kinderen: omdat hypersomnie een grote impact kan hebben op de ontwikkeling van een kind, worden ouders en kinderen intensief begeleid door een multidisciplinair team dat bestaat uit kinderartsen, psychologen, maatschappelijk werkers en onderwijsondersteuners.
Multidisciplinaire aanpak van hypersomnie
Het Centrum voor Slaapgeneeskunde biedt een holistische behandeling voor zowel volwassenen als kinderen met hypersomnie. Naast medische behandeling is er uitgebreide aandacht voor de psychologische en sociale gevolgen van deze aandoeningen. De behandeling omvat:
- Ziekte-inzicht: het leren omgaan met de aandoening en de implicaties ervan in het dagelijks leven, zoals werk of school.
- Multidisciplinaire begeleiding: artsen, psychologen, maatschappelijk werkers en verpleegkundigen werken samen om de behandeling en begeleiding te optimaliseren.
Kleine-Levin-syndroom
Dit is een zeldzame vorm van centrale hypersomnie die ook wordt behandeld bij het Centrum voor Slaapgeneeskunde. Patiënten met het Kleine-Levin-syndroom ervaren periodes van extreme slaperigheid, vaak samen met gedragsveranderingen, desoriëntatie en hyperfagie (overmatige eetlust). De diagnose wordt gesteld op basis van de klinische presentatie en slaaponderzoeken.
