Obstructief slaapapneu

Een apneu is een ademstop. Slaapapneu betekent ‘tijdelijk stoppen met ademen tijdens de slaap’. Er zijn twee vormen van slaapapneu: obstructief slaapapneu en centraal slaapapneu. Obstructief slaapapneu (OSA) is de meest voorkomende vorm van slaapapneu. Deze vorm gaat in het algemeen gepaard met luid snurken. Bij centraal slaapapneu (CSA) wordt de ademhaling onregelmatig aangestuurd vanuit de hersenen. Soms komt een combinatie van beide vormen voor. Voor beide vormen kunnen patiënten in het Centrum voor Slaapgeneeskunde van Kempenhaeghe terecht. 

Bij obstructief slaapapneu is er tijdens de slaap sprake van een herhaaldelijke obstructie in de keel. De bouw van de keelholte, overgewicht, maar ook andere factoren bepalen of er obstructie optreedt tijdens het slapen. Als dit herhaaldelijk gebeurt tijdens de slaap én er klachten zijn tijdens de nacht of overdag, spreken we van slaapapneu.

Klachten die ’s nachts kunnen optreden, zijn: snurken, ademstilstanden, regelmatig plassen, oppervlakkig slapen, transpireren of vervelende dromen.
Klachten die overdag kunnen optreden, zijn: niet verkwikt ontwaken, hoofdpijn bij het wakker worden, slaperigheid, prikkelbaarheid, geheugen- en concentratieproblemen. Dit kan gevolgen hebben voor werk of relaties. Ernstig onbehandeld OSA kan negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid op de lange termijn en kan onder andere leiden tot hoge bloeddruk. 

De zorg voor OSA is in de tweede lijn meestal goed ontwikkeld, maar een minderheid van de patiënten heeft complexere problemen. Het Centrum voor Slaapgeneeskunde biedt gespecialiseerde zorg voor patiënten met obstructief slaapapneu, vooral wanneer de diagnose en behandeling in de tweede lijn niet naar tevredenheid verloopt.

De diagnose OSA wordt gesteld op basis van de klachten en de resultaten van een slaaponderzoek.

De behandeling van OSA hangt af van meerdere factoren. Allereerst zijn algemene leefregels belangrijk: een regelmatig slaapritme, matig zijn met alcohol, overgewicht verminderen en slaapmedicatie vermijden.

Daarnaast zijn er diverse behandelingen voor OSA. De slaapgeneeskundige bespreekt met de patiënt welke opties mogelijk zijn:

• Houdingstherapie: de patiënt vermijdt rugligging tijdens de slaap.
• Een MRA (Mandibulair Repositie Apparaat): dit is een beugel of bitje dat de onderkaak naar voren plaatst zodat er meer ruimte in de keel ontstaat.
• CPAP (Continuous Positive Airway Pressure): een behandeling met een masker waarbij positieve druk de keel openhoudt tijdens de slaap.
• Operatie: er worden in Nederland diverse operaties uitgevoerd voor slaapapneu.

Enkele belangrijke zorgproducten zijn:

• Verbeteren van klachten bij OSA-patiënten: bij patiënten waarbij de CPAP-therapie  de ademhaling goed onder controle houdt, maar waarbij de klachten van vermoeidheid of slaperigheid aanhouden, bieden we een uitgebreide diagnostische aanpak om andere oorzaken van slaapverstoring op te sporen en te behandelen. Denk bijvoorbeeld aan insomnie of het rusteloze-benen-syndroom.
• Meer controle over ademhalingsstoornissen: bij sommige patiënten blijft de apneu-hypopneu-index (AHI), die de ernst van slaapapneu meet, ondanks therapie te hoog. Wij voeren een video-polysomnografie uit om de oorzaak van de ademhalingsproblemen nauwkeuriger te diagnosticeren. Hierbij kunnen ook oesofagusdrukmetingen en CO2-metingen plaatsvinden.
• Therapietrouw bij CPAP-behandeling: sommige patiënten verdragen de CPAP-therapie slecht. In zulke gevallen bieden we intensieve educatieve begeleiding en begeleiding door verpleegkundig specialisten om therapietrouw te verbeteren. Soms wordt de CPAP-druk aangepast tijdens een korte klinische opname van maximaal drie nachten.

Sommige patiënten met OSA, zoals mensen met een lichte verstandelijke beperking, taalbarrières of psychosociale problematiek, hebben meer tijd en begeleiding nodig bij het opstarten van de CPAP-therapie. Wij bieden gespecialiseerde zorg om ervoor te zorgen dat deze patiënten succesvol behandeld worden.

Bij kinderen en mensen met een verstandelijke beperking is OSA soms moeilijker te diagnosticeren en te behandelen. Wij hebben expertise rondom de diagnose en behandeling van deze doelgroepen. Hierbij wordt gepersonaliseerde zorg geleverd, inclusief aangepaste polysomnografie en begeleiding bij het opstarten van PAP-therapie (Positive Airway Pressure).

Naast OSA behandelen wij  ook centraal slaapapneu (CSA), waarbij de ademhalingsproblemen niet worden veroorzaakt door een blokkade in de luchtwegen, maar door een falende ademhalingsregulatie in de hersenen. CSA kan normocapnisch (normale CO2-spanning in het bloed) of hypercapnisch (verhoogde CO2-spanning) zijn. De behandeling bestaat vaak uit CPAP-therapie, zuurstoftherapie of Adaptive Servo-Ventilation (ASV) als laatste stap.

We gebruiken diverse geavanceerde diagnostische technieken voor slaapapneu, waaronder:

• Polysomnografie (PSG): een uitgebreid slaaponderzoek met bewaking van ademhaling, hartslag en hersenactiviteit, vaak gecombineerd met video-opnames.
• Oesofagusdrukmeting en transcutane CO2-meting: deze worden gebruikt bij complexere ademhalingsproblemen om de oorzaak beter te begrijpen.
• CPAP-druktitratie: een methode waarbij de drukinstelling van CPAP-therapie tijdens een slaaponderzoek nauwkeurig wordt aangepast.