Grote aanval, Grand mal
De tonisch-clonische aanval is voor veel mensen het meest herkenbare beeld van epilepsie. Toch is deze aanvalsvorm niet de meest voorkomende. De naam verwijst naar het verloop van de aanval: tonisch betekent verstijvend en clonisch wijst op ritmische schokken. Samen beschrijven ze het karakteristieke patroon van deze aanval.
Hoe verloopt een tonisch-clonische aanval?
Een tonisch-clonische aanval bestaat uit twee opeenvolgende fasen die beide duidelijk te herkennen zijn:
1. De tonische fase
Deze fase duurt meestal 10 tot 30 seconden. Door een plotselinge, massale ontlading van hersencellen spannen alle spieren in het lichaam zich tegelijkertijd aan. Dit leidt tot een verstijving van het hele lichaam. De ademhaling stokt vaak even, waardoor het gezicht kan verkleuren. De persoon kan vallen, met mogelijk verwondingen tot gevolg.
2. De clonische fase
Na de verstijving volgen ritmische schokken. De spieren trekken zich kort samen en verslappen vervolgens weer, wat schokbewegingen veroorzaakt in vooral armen, benen en het gezicht. Deze fase duurt gemiddeld een halve tot anderhalve minuut.
Wat kun je doen als iemand een tonisch-clonische aanval krijgt?
Hoewel de aanval meestal vanzelf overgaat, is eerste hulp belangrijk om complicaties te voorkomen:
- Blijf rustig en probeer paniek te vermijden.
- Verwijder gevaarlijke voorwerpen uit de buurt van de persoon.
- Leg iets zachts onder het hoofd (zoals een jas).
- Stop niets in de mond.
- Probeer de persoon niet tegen te houden.
- Leg na de aanval iemand in stabiele zijligging.
- Bel 112 als de aanval langer dan 5 minuten duurt of als meerdere aanvallen elkaar opvolgen.
Wat gebeurt er ná de aanval?
Na de aanval is iemand meestal kort buiten bewustzijn of raakt in een diepe slaap. Soms is er sprake van verwardheid of hoofdpijn. Het herstel verschilt per persoon en per situatie, maar meestal komt iemand binnen enkele minuten tot een paar uur weer bij.
Belangrijk om te weten is dat de aanval er heftig uitziet, maar meestal vanzelf stopt en geen blijvende schade veroorzaakt. Toch blijft voorzichtigheid geboden, vooral om lichamelijk letsel te voorkomen.
Behandeling van tonisch-clonische aanvallen
Bij herhaalde tonisch-clonische aanvallen wordt vaak medicatie voorgeschreven om de frequentie en ernst te verminderen. Diagnostiek met een EEG of MRI kan nodig zijn om het type epilepsie goed vast te stellen. Bij Kempenhaeghe werken we met een multidisciplinair team om voor iedere patiënt een persoonlijk behandelplan op te stellen. De behandeling is altijd maatwerk.
Meer weten?
Tonisch-clonische aanvallen zijn goed te herkennen, maar het achterhalen van de onderliggende oorzaak vraagt specialistische kennis. Kempenhaeghe is hét expertisecentrum voor epilepsie en biedt zowel diagnose als behandeling op maat. Neem contact met ons op als je vragen hebt of begeleiding zoekt.