Behandelingsmogelijkheden

De meeste mensen met epilepsie slikken medicijnen die we anti-aanvalsmedicijnen noemen. Onze neurologen kennen alle medicijnen tegen aanvallen en weten ook hoe ze verschillende medicijnen samen kunnen inzetten. Het kan soms erg moeilijk zijn om het juiste medicijn voor u te vinden. Of de medicijnen werken niet meer goed, of u krijgt er te veel bijwerkingen van. Dan kunt u misschien een andere behandeling krijgen.

Als het lukt om met anti-aanvalsmedicijnen de aanvallen onder controle te krijgen, kan uw verwijzer de behandeling weer overnemen. Natuurlijk gebeurt dat na overleg met u. 

Als andere behandelmethoden worden overwogen, is meestal extra onderzoek nodig. Dan kunt u te maken krijgen met meer specialisten van het Academisch Centrum voor Epileptologie en soms ook van andere ziekenhuizen. De zoektocht naar de best passende behandeling kan veel met u doen. Daarom staat er extra begeleiding voor u klaar.

De meeste mensen met epilepsie slikken medicijnen tegen de epilepsieaanvallen. We noemen dit anti-aanvalsmedicijnen. Bij de meeste patiënten lukt het om vrij snel een medicijn te vinden dat de epilepsie onder controle houdt en weinig bijwerkingen geeft. Maar soms lukt dat niet. Dan kan Kempenhaeghe mogelijk helpen.

Heeft u of uw kind twee verschillende middelen geprobeerd en/of is het niet gelukt om binnen twee jaar aanvalsvrij te worden? Dan is verwijzing naar de gespecialiseerde epilepsiezorg aan de orde. Dat is ook het geval als een anti-aanvalsmedicijn wel helpt tegen de epilepsieaanvallen, maar u er bijwerkingen van krijgt die onacceptabel zijn.

De neurologen van het Academisch Centrum voor Epileptologie Kempenhaeghe Maastricht UMC beschikken over extra kennis van en ervaring met (combinaties van) alle beschikbare anti-aanvalsmedicijnen en hun bijwerkingen. De neuroloog kiest de beste medicijnen en de juiste dosering voor u of uw kind en houdt daarbij rekening met de oorzaak van de aanvallen en eventuele andere medicijnen die al gebruikt worden. Als de medicatie goed is ingesteld, verwijzen we u of uw kind in principe terug naar de verwijzer. 

Andere behandelingen
Als de beschikbare middelen niet genoeg helpen, kan de neuroloog kijken naar andere oplossingen en behandelingen zonder medicijnen. In sommige gevallen kan er een kans zijn om mee te doen aan onderzoek naar nieuwe, veelbelovende medicijnen die nog niet zijn goedgekeurd. 

Epilepsiechirurgie, een hersenoperatie, heeft als doel om mensen met epilepsie aanvalsvrij te maken. Patiënten komen in aanmerking voor deze operatie als ze met medicijnen nog steeds aanvallen houden die een flinke invloed op hun leven hebben. Voorwaarden zijn dat de aanvallen duidelijk uit een specifiek deel van de hersenen komen. En dat dit deel - de epilepsiehaard - veilig weggehaald of uitgeschakeld kan worden zonder dat de operatie voor grote schade zorgt zoals verlamming, spraak- of geheugenverlies.

Onderzoeken ter voorbereiding
Het mogelijke effect van de operatie moet dus opwegen tegen de risico’s. Als uw neuroloog meent dat de hersenoperatie een behandeloptie voor u of uw kind zou kunnen zijn, doorloopt u een uitgebreid en zorgvuldig traject. U krijgt dan meerdere vooronderzoeken tijdens een langere periode: onder andere (meerdaagse) aanvalsregistratie, MRI-onderzoek en neuropsychologisch onderzoek.

De meeste voorbereidende onderzoeken en aanvalsregistraties doen we in ons expertisecentrum. Mogelijk gaat u of uw kind voor bepaalde onderzoeken naar Maastricht UMC+ of Amsterdam UMC. De hersenoperatie gebeurt ook in Maastricht UMC+. 

Bekijk hier de kindervideo epilepsiechirurgie

Evalueren na elke stap 
Het traject rondom de hersenoperatie kan intensief zijn en lang duren. In elke stap van het traject bepaalt een speciale Werkgroep Epilepsiechirurgie of er genoeg kans van slagen is om door te gaan. Die werkgroep bestaat uit medisch specialisten van epilepsiecentra en van academische ziekenhuizen. Samen met uw neuroloog en een verpleegkundig specialist bespreekt u in elke fase van het traject en na ‘groen licht’ van de werkgroep of u zelf ook door wil gaan. Na de hersenoperatie in het academisch ziekenhuis komt u of uw kind voor het nazorgtraject weer naar Kempenhaeghe.

Brochure voortraject   Brochure natraject

Bekijk de filmpjes 

Denken u en uw artsen aan een hersenoperatie met als doel aanvalsvrij te worden? In een serie filmpjes van het Academisch Centrum voor Epileptologie, een samenwerking van Kempenhaeghe en MUMC+, ziet u hoe het hele traject verloopt. Ook maakt u kennis met een aantal patiënten die vertellen wat dit traject voor hen heeft betekend. 

Fase 0: voorbereiding epilepsiechirurgie

Fase 1: vooronderzoeken in Kempenhaeghe

Fase 2: vervolgonderzoek epilepsiechirurgie

Fase 3: vervolgonderzoek met GRID-registratie

Fase 3: vervolgonderzoek middels diepte-EEG

Fase 4: de hersenoperatie

Fase 5: het nazorgtraject

Diepe hersenstimulatie of Deep Brain Stimulation (DBS) is in Nederland een relatief nieuwe behandelmethode bij epilepsie. Hiervoor wordt een neurostimulator, een soort pacemaker, in het lichaam ingebracht. Deze wordt vervolgens onderhuids met geleidingsdraadjes verbonden met de hersenen.

De stimulator wordt enkele weken na de implantatie ingesteld. Het vinden van de beste instelling met het meeste resultaat kan enige tijd duren. Bij Deep Brain Stimulation wordt geen hersenweefsel verwijderd. Als de behandeling niet werkt of u kunt deze niet goed verdragen, kan het systeem worden uitgezet of in zijn geheel weggehaald worden. 

Deep Brain Stimulation wordt meestal samen met anti-aanvalsmedicatie toegepast. Het kan een behandelmethode zijn als blijkt dat de medicijnen niet genoeg resultaat geven en een hersenoperatie geen optie is. Kinderen kunnen nog niet worden behandeld met Deep Brain Stimulation.

Als uw neuroloog denkt dat Deep Brain Stimulation mogelijk voor u geschikt kan zijn, doorloopt u een uitgebreid traject. U krijgt dan meerdere vooronderzoeken gedurende een langere periode. De vooronderzoeken en het instellen van de neurostimulator vinden grotendeels in Kempenhaeghe in Heeze plaats. Het inbrengen van het systeem gebeurt in het Maastricht UMC+. 

Helpen medicijnen niet genoeg tegen de epileptische aanvallen en is een hersenoperatie niet mogelijk? Dan kunnen zowel kinderen als volwassenen een andere behandeling krijgen: Nervus Vagus Stimulatie (NVS).

De nervus vagus is een belangrijke zenuw in de hals die de hersenen met andere delen van het lichaam verbindt. Het stimuleren van deze zenuw kan epileptische aanvallen minder maken: dat gebeurt bij ongeveer veertig procent van de patiënten. De behandeling geeft weinig bijwerkingen.

Hoe werkt het?
Tijdens een operatie wordt een klein apparaatje direct onder de huid of onder de borstspier aangebracht. Deze stimulator wordt via een elektrode verbonden met de zenuw. De stimulator kan op afstand worden ingesteld om op bepaalde momenten een prikkel te geven. Ook kan de stimulator in sommige gevallen een prikkel afgeven bij snelle hartslagveranderingen. Dit is bij aanvallen vaak het geval.

De plaatsing van de stimulator gebeurt in een (NVS-erkend) ziekenhuis. In Kempenhaeghe stellen we de stimulator vervolgens af.

Slaan de medicijnen tegen epilepsie niet aan of zijn de bijwerkingen onacceptabel en is een hersenoperatie niet mogelijk? Dan kan het aantal aanvallen mogelijk minder worden door een speciaal dieet.

Het principe van het ketogeen dieet draait om een vetrijke voeding met weinig koolhydraten (zetmeel en suikers) en een normale hoeveelheid eiwitten. Als je lichaam vet verbrandt om energie te maken komen afvalstoffen vrij. We noemen dit ketonen. Het lichaam raakt in ketose: er worden geen koolhydraten gebruikt als brandstof, maar vetten. 

Binnen vier maanden duidelijkheid
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het dieet bij dertig tot vijftig procent van de patiënten positief werkt. Als behandelmethode voor epilepsie werkt het alleen als u het dieet zeer strikt volgt. Meestal is binnen vier maanden, en soms al eerder, duidelijk of het dieet zorgt voor een verbetering. U volgt het dieet dan twee jaar of langer. Helpt het dieet niet, dan wordt het in enkele weken afgebouwd. 

Vormen van het ketogeen dieet
Kempenhaeghe past diverse vormen van het ketogeen dieet toe, waaronder het MCT-dieet, het klassiek ketogeen dieet en het gemodificeerd Atkins dieet (MAD). 

Bij het MCT-dieet krijgt u naast een uitgekiend dieet van normale voedingsmiddelen een speciale vetemulsie. Het MCT-dieet en klassiek ketogeen dieet worden aanbevolen voor kinderen. De derde vorm, MAD, passen we bij volwassenen toe en in specifieke situaties ook bij kinderen.

Zorgvuldige begeleiding bij dieet
Het instellen op het dieet en uitvoeren van het dieet vraagt om een zorgvuldige begeleiding door een gespecialiseerde diëtist, verpleegkundig specialist, (kinder)neuroloog, een kinderarts (bij kinderen) en een internist (bij volwassenen).