Gemeenten bezoeken Kloostervelden: zorgzame wijk laat visie op samenleven zien

Een unieke samenwerking tussen burgers, zorgprofessionals en gemeente – met Kempenhaeghe en haar Centrum voor Epilepsiewoonzorg als spil

Tijdens het VNG Jaarcongres op 17 en 18 juni in Brainport Eindhoven bezoeken raadsleden, gemeentesecretarissen, griffiers, wethouders en burgemeesters de wijk Kloostervelden in Sterksel: een voormalige zorginstellingslocatie die transformeerde tot een inclusieve woonwijk. In deze wijk – ontwikkeld vanuit de visie en expertise van expertisecentrum Kempenhaeghe – wonen mensen met én zonder zorgvraag als volwaardige buren samen.

De belangstelling voor deze middagsessie is groot. Niet alleen vanwege de bijzondere ligging van Kloostervelden in het groen, maar vooral vanwege het maatschappelijke en bestuurlijke verhaal dat hier tastbaar wordt. "Kloostervelden laat op indrukwekkende wijze zien wat er mogelijk is als zorg, wonen en gemeenschapszin echt samenkomen. Het is een plek waar mensen met en zonder zorgvraag in harmonie samenleven, en waar inclusie en verbinding voelbaar zijn in elke straat. Wij zijn als gemeente Heeze-Leende apetrots op deze wijk en delen het verhaal graag met iedereen die zich wil laten inspireren”, vertelt burgemeester Teun Heldens van de gemeente Heeze-Leende. 

Het terrein van Providentia – jarenlang woonplek voor mensen met epilepsie en een verstandelijke beperking – vormde het uitgangspunt van een maatschappelijke vernieuwingsslag. Kempenhaeghe expertise centrum voor complexe epilepsie, slaapstoornissen,  neurologische leer- en ontwikkelingsstoornissen en andere breingerelateerde stoornissen. stelde zich begin deze eeuw een fundamentele vraag: Kunnen we de samenleving dichter bij mensen brengen voor wie volledige integratie in die samenleving niet vanzelfsprekend is?

Het antwoord kwam in de vorm van omgekeerde integratie. Geen verplaatsing van kwetsbare bewoners naar de maatschappij, maar de maatschappij uitnodigen om deel uit te maken van hún leefomgeving. Vanuit deze visie ontwikkelde Kempenhaeghe samen met woningcorporaties, gemeenten, stedenbouwkundigen en zorgprofessionals de nieuwe wijk Kloostervelden. Inmiddels wonen hier zo’n 180 cliënten van het Centrum voor Epilepsiewoonzorg (CEW) van Kempenhaeghe, te midden van circa 400 burgers zonder zorgvraag.

Het Centrum voor Epilepsiewoonzorg van expertisecentrum Kempenhaeghe is gespecialiseerd in langdurige, intensieve zorg voor mensen met een complexe vorm van epilepsie, vaak gecombineerd met verstandelijke en lichamelijke beperkingen. Wat de zorg  bij Kempenhaeghe onderscheidt, is de nauwe samenwerking met gedragswetenschappers, artsen en andere specialisten van het expertisecentrum. Die deskundigheid is direct aanwezig in de wijk. Zo kunnen bewoners rekenen op passende medische zorg, voorspelbaarheid en continuïteit. Tegelijk is de wijk zo ingericht dat ook bewoners met een beperking – al dan niet met ondersteuning – kunnen deelnemen aan het dagelijks leven in de wijk. 

In Kloostervelden draait het om meer dan goed wonen: het gaat om samenleven. Samenzorg – de gedeelde verantwoordelijkheid van professionals, cliënten, familieleden én buurtbewoners – is hierbij een belangrijke kernwaarde. Ouders van bewoners blijven betrokken, professionals zorgen voor deskundigheid en continuïteit en wijkbewoners maken deel uit van een sociaal weefsel dat ruimte biedt aan ieders eigenheid. Faciliteiten als brasserie De Broeders, een gezamenlijke moestuin en het culturele hart in het voormalige klooster maken ontmoeting mogelijk. Van een kop koffie op het terras tot samen tuinieren of wandelen – bewoners van het Centrum voor Epilepsiewoonzorg zijn zichtbaar, betrokken en maken deel uit van de gemeenschap. Deze ontmoetingen zijn niet altijd groots, maar juist de alledaagse interacties maken het verschil. 

Voor deelnemers aan het VNG Jaarcongres biedt het bezoek aan Kloostervelden meer dan alleen inspiratie: het toont hoe , woningbouw, zorg en erfgoed samen een wijk kunnen vormen. Op het terrein is zorgvuldig omgegaan met bestaande gebouwen, zoals het klooster en de kapel, die nu nieuwe maatschappelijke functies vervullen. De wijk is verkeersluw, natuurinclusief ontworpen en heeft een dorps karakter behouden.

De middagsessie op 17 juni wordt afgesloten met een informele ontmoeting op het terras van De Broeders. Hier serveren de ‘Kooksterren’ uit de wijk – onder begeleiding van het Centrum voor Epilepsiewoonzorg – hapjes en drankjes. Het is een moment om na te praten, vragen te stellen en inspiratie mee naar huis te nemen.